Duchowość franciszkańska
Św. Franciszek, gdy opuścił dom rodzinny, nie miał ustalonego programu, ani drogi. Szedł po prostu za wezwaniem Boga. Była to przygoda duchowa, która miała jeden cel: naśladować Chrystusa i to bez żadnych kompromisów, żyć Ewangelią z dnia na dzień. Z tego faktu wynika główna cecha duchowości franciszkańskiej: nie jest systemem poglądów, ani tym bardziej ideologią. Jest doświadczeniem osobistym, które nie podlega formom i dyrektywom i „musi być przeżyte przez każdego oddzielnie”.
Wiadomości o tym, czym jest duchowość franciszkańska, nazywana też franciszkanizmem, czerpiemy z zachowanych pism św. Franciszka i relacji jego biografów.
Nie możemy tu analizować wszystkich tych źródeł, ale zobaczmy co najbardziej fascynowało Franciszka w życiu Chrystusa. Rzadko zwracał się do Chrystusa w chwale np. przemienionego na górze Tabor, czy cudotwórcy lub przemawiającego do ludzi. Lubił natomiast rozważać te strony Ewangelii, gdzie Jezus jest maleńki w swoim wcieleniu, upokorzony w swej męce. Fascynuje się tym, że w Eucharystii pokornie czeka na ludzi wszystkich wieków. On kochał najbardziej Chrystusa ubogiego i ukrzyżowanego.
W swoim „Pozdrowieniu cnót” nasz Święty wymienia te cnoty, które współgrają z jego obrazem Chrystusa, a więc roztropność, prostota, pokora, posłuszeństwo, skromność, łagodność, Pani Ubóstwo, Pani Miłość. Miłość wg Franciszka ma być „miłością dla wszystkich – bogatych i ubogich, dobrych i złych, nawet dla złodziei i złoczyńców, których bracia mają uprzejmie przyjmować (I Reguła)”. Uprzywilejowani są według Franciszka nędzarze i chorzy. Widzi w nich ubogiego i cierpiącego Chrystusa. Ukochał także przyrodę, z czego jest chyba najbardziej znany w świecie.
Skromność była jedną z głównych cech Franciszka – nie tylko w dzisiejszym rozumieniu, ale też jako umiarkowanie w praktykach pokutnych, bo – jak uczył – trzeba mieć „wzgląd szczególny na potrzeby ~brata ciało~”. Ubóstwo rozumiał Franciszek nie tylko jako braki materialne, ale jako świadomość naszego przemijania na tym świecie, a tym samym konieczność wyzbycia się przywiązania do posiadania dóbr.
Cechą duchowości Franciszka było ukochanie Kościoła, pokorne i szczere poddanie się jego decyzjom. Dzięki wizji z San Damiano i troskę o ten kościółek zobaczył w Kościele obecność Chrystusa. Kościół uważał za wspólnotę miłości.
Wszyscy badacze franciszkanizmu uważają, że duchowość tego zakonu jest ewangeliczna i przy tym oryginalna. Inni założyciele zakonów nie oparli swych reguł na Ewangelii, choć jest ona podstawą każdej duchowości chrześcijańskiej. Tylko Franciszek przyjmuje Ewangelię jako podstawę życia swojego i braci bez żadnych zastrzeżeń. Ten zawsze pokorny człowiek, był nieustępliwy w sprawie tożsamości ewangelicznej swej wspólnoty i pewny tego, że stworzył nową formę zakonną.
Jak powiedział Bł. Jan Paweł II, 2.01.1983 w roku 800 – lecia urodzin Świętego – Franciszek krocząc drogą Ewangelii osiągnął radość przez cierpienie, wolność przez posłuszeństwo, a miłość do wszystkich stworzeń przez pokonanie egoizmu.
Krystyna Dolczewska
