Estu laŭdata Jesuo Kristo!
Tymi słowami rozpoczyna się w Radiu Watykań-skim audycja w języku esperanto, która informuje o aktu-alnych wydarzeniach w Kościele i świecie, przedstawia pa-pieskie dokumenty i przemówienia; niekiedy także infor-muje o działanich katolików esperantystów.
W roku 2001 w Belgii ukazała się interesująca ksiąź-ka w języku esperanto, której tytuł brzmi: ESPERANTO – la nova latino de la Eklezio [Esperanto – nowa łacina Koś-cioła]. Warto przytoczyć słowa, które powiedział św. Pius X: „Widzę w języku esperanto wartościowy środek dla utrzymania łączności katolików całego świata”. „Esperanto ma przed sobą wielką przyszłość”.
Esperanto to nie tylko język międzynarodowy słu-żący do wzajemnego zrozumienia się ludów, lecz także idea braterstwa i przyjaźni między ludźmi, niezależnie od ich rasy, narodowości lub politycznych przekonań.
Twórcą (inicjatorem) języka esperanto jest Ludwik Zamenhof, który urodził się 15-go grudnia 1859 roku w Białymstoku, a zmarł 14-go kwietnia 1917 roku w Warsza-wie.
Idea języka międzynarodowego, któremu Zamenhof poświęcił całe swoje życie, zrodziła się już w jego dzieciń-stwie a spowodowała ją wrogość między ludźmi z różnych narodowości i religii, którą Zamenhof zaobserwował w swoim rodzinnym mieście.
W lipcu 1887 roku Zamenhof wydał 40-stronicową broszurę w językach polskim i rosyjskim, zatytułowaną: Lingvo internacia. Antaŭparolo kaj plena lernolibro [Język międzynarodowy. Przedmowa i podręcznik kompletny]. Podpisał ją pseudonimem „Doktoro Esperanto”. Potem, od pseudonimu twórcy, ten nowy język zaczęto nazywać „esperanto”. Słowo „esperanto” znaczy „mający nadzieję”.
Esperanto spełnia rolę analogiczną do dawnej roli łaciny, dostarczając podstaw języków nowożytnych. Ale jego ogromna przewaga nad łaciną polega zwłaszcza: – na prostocie jego gramatyki (w przeciwieństwie do gramatyki łacińskiej) i związanej z tym łatwości przyswojenia, oraz – na fakcie, że esperanto jest językiem żywym i jako taki da-jącym możliwości praktycznego porozumiewania się.
Nauka języka o prostym i logicznym systemie gra-matycznym i słownictwie o charakterze międzynarodowym (czyli występującym w dużej liczbie najbardziej rozpow-szechnionych języków świata) szybko daje efekty (umożli-wiając m.in. wcześniejszą korespondencję, szeroki kontakt z obcokrajowcami dowolnych narodowości i kultur, z kul-turą esperancką, a więc międzynarodową itd.). Warto jesz-cze wspomnieć, że esperanto wpływa m.in. na lepsze poz-nanie gramatyki języka ojczystego i na zdolność jasnego, precyzyjnego formułowania myśli.
Esperanto nie jest celem, lecz ważnym narzędziem, znacznie pomagającym wzajemne zrozumienie, współpra-cę itd. Warto wykorzystać esperanto, czyli osiągnąć to, że-by ludzie znaleźli coś wartościowego i interesującego dla swojego używania języka – dla międzykulturowego wyksz-tałcenia i międzynarodowej praktycznej współpracy.
Esperanto jest językiem łatwym do nauczenia się. Na to liczył jego twórca, dr L.L. Zamenhof. Jest językiem, któ-rego wszyscy ludzie na ziemi będą mogli się nauczyć i łatwo używać w relacjach między narodami, bez ryzyka że jeden z tych narodów będzie się czuł obrażony w swoich narodowych uczuciach i bez ryzyka poniżenia swojego au-torytetu.
Dzięki prostej i jasnej strukturze esperanta (o wiele łatwiejszej niż któregokolwiek z języków etnicznych) po jednym lub po dwóch latach każde dziecko rozumie me-chanizm ludzkiej komunikacji. Wielu ludzi jest wdzięczne esperantu za to, że oni nareszcie jasno widzą strukturę myślenia i strukturę języków. Esperanto jest idealnym przedmiotem studiowania, który uczy logiki i kosztuje pań-stwo około jedną czwartą w porównaniu z pozostałymi ję-zykami. Może się go nauczyć każdy umysłowo zdrowy człowiek. Gdyż jest to język logiczny, neutralny, ma łatwą wymowę i pisownię.
Prof. Collinson (Liverpool) tak ocenił ten język:
“Esperanto łączy w sobie siłę angielskiego, elegancję fran-cuskiego, głębię niemieckiego i dźwięczność języka włos-kiego”.
Naprawdę w esperancie znajduje się wszystko co jest konieczne dla wspólnego języka: logiczność, zwięzłość, przymioty uczuć, piękność, łatwość i nieskończona możli-wość rozwoju.
Włoski myśliciel Umberto Eco taką wyraził opinię:
„Esperanto to język bardzo dobrze wypracowany, który z punktu widzenia lingwistycznego zachowuje zasadę pros-toty i skuteczności. Po drugie, wszystkie projekty języka międzynarodowego, z wyjątkiem esperanta, poniosły fias-ko. Esperanto coraz więcej gromadzi wokół siebie ludzi na całym świecie.”
Esperantyści w całym świecie są jak rodzina. Istnieją esperanckie gazety, audycje radiowe, publikacje, obszerna literatura. Esperanto jest szeroko stosowane w Internecie. Wyższe studium uniwersyteckie z zakresu esperantologii istnieje w Uniwersytecie UAM w Poznaniu.
Esperanto to neutralny, międzynarodowy język, któ-rego celem jest ułatwienie komunikacji między ludźmi z różnych kultur i narodów. Biegłe posługiwanie się esperan-tem można osiągnąć w krótkim okresie czasu, dzięki jego regularnej i bardzo łatwej do nauki gramatyce. W dodatku język jest uważany przez wielu ludzi jako bardzo elastycz-ny i pięknie brzmiący, umożliwiający wyrażenie każdej myśli. Esperanto jako język neutralny, nie należący do żad-nego narodu, jest własnością wszystkich. Pomaga w ucze-niu się innych języków, co wynika z wieloletnich doświad-czeń esperantystów na całym świecie.
Esperanto jest oparte na bazie języków indo-europej-skich i jest „najgenialniejszym połączeniem logiki i prosto-ty” jak powiedział prof. T. Kotarbiński.
W odróżnieniu od języków narodowych, które mili-ony ludzi tworzyły przez całe wieki, esperanto stworzone zostało przez jednego człowieka w ciągu kilkunastu lat. Człowiek ten, to warszawski lekarz Ludwik Zamenhof, żyjący w latach 1859-1917, wielki marzyciel, pragnący zjednoczenia ludzkości w duchu przyjaźni i pokoju.
Nic też dziwnego, że esperanto, język sztucznie stworzony, z natury rzeczy neutralny, nie stanowiący dzie-dzictwa i własności żadnej grupy ludzkiej, nie mający ambicji wypierania języków narodowych, lecz zadowala-jący się rolą języka pomocniczego, najbardziej się do tego nadaje. Niech się rozszerzy i rozpowszechni używanie tego godnego podziwu języka wspólnego, a wszystkie piękne ideały pokoju, współpracy i braterstwa między ludźmi szybko zatriumfują!
Stanisław Płachta OFM
